Makabayong an Wayong
Makabayong an wayong
Nan Surigaonon na babaje
Makayujag an kataghom
Nan mga bawog na pilok
Sa mga mata na mapahiyumon
Kay bunga man ini
Nan mga magana na talan-awon
Sa baybay sa Mabua, sa isla nan Sagisi,
O kabilin sa kabuotan nan mga katiguyangan
Isa si Tiya Asay na jaganan nan mga magpatabang
Makabayong an wayong
Nan Surigaonon na kilong
Makahadlok an nagsiga
Na mga mata
Mahait pa sa sundang kun may hikot
Kay nagjagan sa ugat
An mga maisog na dugo
Ni Siagu, Simon,
Wenceslao, Adriano,
Ni Tahid ngadto kan Penduko
Pero an katam-is ni Babaje
Makahilis sa maisog na Layaki
Amo ran nan paghayok nan Danaw sanan Dagat
Na pag makita-an sa Tamulayag
Makabayong sa kalipay
Kay an karajaw kun tan-awon.
Wednesday, November 12, 2008
Monday, November 3, 2008
SURIGAONON FIRST!
Quote from: viper_viola on October 30, 2008, 05:28:47 pm, surigaocityforum:
"BUTUAN--Four barges, each carrying 1,000 tons of nickel-rich soil, leave Agusan del Norte frequently to transport raw quarried land to mainland China. Locals would joke that in a few years, there will be another Tubay in China.
Tubay is a municipality in Agusan del Norte where the San Roque Metals Inc (SRMI) is currently conducting mining operations for low-grade nickel and iron. Instead of shipping these ores, tons of quarried land from the nearby mountain is sold to other Asian countries like China and Korea.
The literal shipping of Philippine soil has been in practice not just in Tubay but in other mining sites in Caraga since the mining boom in 2006. Caraga, otherwise known as Region 13, is composed of five provinces: Agusan del Sur, Agusan del Norte, Surigao del Norte, Surigao del Sur, and Dinagat Islands.
xxx
Constructing processing plants could permanently remove Caraga in the list. Surigao City, considered the most developed city in region 13, is already negotiating with the Philippine Nickel Corporation (PHILNICO) for the construction of a processing plant in Nonoc Island, a former mining site.
SRMI, a Filipino-owned company, also plans to put up a processing plant in Tubay to upgrade the value of the ores mined in their area. As of the moment, they can only sell to China and sometimes, Korea.
Nickel is used to make computers, laptops, cell phones, utensils, and cars."
xxx
If we really want to fully realized the advantages of mining, let's not be contented with the mere extraction and exportation of the ores abroad.
The observation in the quoted news confirms that more employment will be created if processing plants are also set up here.
More jobs will be created if refinery and end-product production plants for computers, laptops, cellphones, utensils and cars are also established.
I may sound idealistic, but I am hopeful that someday Pinoys and Surigaonon would reclaim what they deserve.
Filipino First! Surigaonon First!
Kun di kita mudamgo, simay mudamgo para sa ato? Kun di kita muhingas, simay muhingas para sa ato?
Kun dili kuman, kun-o man?
"BUTUAN--Four barges, each carrying 1,000 tons of nickel-rich soil, leave Agusan del Norte frequently to transport raw quarried land to mainland China. Locals would joke that in a few years, there will be another Tubay in China.
Tubay is a municipality in Agusan del Norte where the San Roque Metals Inc (SRMI) is currently conducting mining operations for low-grade nickel and iron. Instead of shipping these ores, tons of quarried land from the nearby mountain is sold to other Asian countries like China and Korea.
The literal shipping of Philippine soil has been in practice not just in Tubay but in other mining sites in Caraga since the mining boom in 2006. Caraga, otherwise known as Region 13, is composed of five provinces: Agusan del Sur, Agusan del Norte, Surigao del Norte, Surigao del Sur, and Dinagat Islands.
xxx
Constructing processing plants could permanently remove Caraga in the list. Surigao City, considered the most developed city in region 13, is already negotiating with the Philippine Nickel Corporation (PHILNICO) for the construction of a processing plant in Nonoc Island, a former mining site.
SRMI, a Filipino-owned company, also plans to put up a processing plant in Tubay to upgrade the value of the ores mined in their area. As of the moment, they can only sell to China and sometimes, Korea.
Nickel is used to make computers, laptops, cell phones, utensils, and cars."
xxx
If we really want to fully realized the advantages of mining, let's not be contented with the mere extraction and exportation of the ores abroad.
The observation in the quoted news confirms that more employment will be created if processing plants are also set up here.
More jobs will be created if refinery and end-product production plants for computers, laptops, cellphones, utensils and cars are also established.
I may sound idealistic, but I am hopeful that someday Pinoys and Surigaonon would reclaim what they deserve.
Filipino First! Surigaonon First!
Kun di kita mudamgo, simay mudamgo para sa ato? Kun di kita muhingas, simay muhingas para sa ato?
Kun dili kuman, kun-o man?
Saturday, October 25, 2008
PANON NAN MGA PIJANGA
"Ajaw pagsalig bansilay sa imo pagkapiskay kay kun di ka dutlan sa wasay, an bukbok o anay an mupatay."
-Minainitnon proverb (according to Mano Borming Modanza)
Such word of wisdom seemed to reflect the inactivity of the oldest Surigaonon in Metro Manila: Kahugpongan ng mga Mainitnon sa Manila (KASAMA)founded in 1971. For varied reasons, which mainly, due to lack of active cooperation of the members, KASAMA became dormant and eventually ceased to hold the same passion natural among its members.
On 19 October 2008, through through the initiatives of Col. Locloc Juan, Cenon Japay, Borming Modanza, Daday Castro, Gigie Reyes, Zimm Mosende, Brando Juan, Eddie Mojar, Lolong Calang, and this blogger, Mainitnons in Metro Manila and as far as Bulacan, Laguna and Cavite flocked to Mano Cenon's house and assembled to rebuild the new Danaw in the megapolis. (for pictures and more details pls. see Zimm's Pijanga' blog article on the event:http://pidjanga.blogspot.com/2008/10/kasama-ka-board-members.html#links)
Yesterday, the Board held an emergency meeting. For this blogger, it was not just a business meeting but a learning session on his maternal roots, heritage and the Danaw's ecosystem.
Mano Borming's animated recollection of the bilabid (mangrove forest) of Lake Mainit
was like Al Gore's An Inconvenient Truth environmental documentary.
He reminisced how the diversity of endemic fauna and flora species once thrived in the lake.
"Sa bilabid mingtubo an mga bansilay, lanipao, susot, gitan-og, catmon, puyangi, hagashas sanan iban pa na mga kahoy. Didto sab nagtago an mga buaja..." said Mano Borming.
He also mentioned the endemic fish and other water species: bakang, kayambuway, and pangi.
He, Mano Locloc and Mana Gigi remembered how a flock of gamaws (wild ducks) flying above would cause temporary darkness in the lungsod proper.
"Iton mga kasili mugawas man ton sa Danaw sa malajo na mga lugar pero mubalik ra sab ..." quipped Mano Borming.
Maybe it is also true to us children of the Lake. Our rebuilding of the virtual danaw is our way of giving back the blessings of the Lake...
-Minainitnon proverb (according to Mano Borming Modanza)
Such word of wisdom seemed to reflect the inactivity of the oldest Surigaonon in Metro Manila: Kahugpongan ng mga Mainitnon sa Manila (KASAMA)founded in 1971. For varied reasons, which mainly, due to lack of active cooperation of the members, KASAMA became dormant and eventually ceased to hold the same passion natural among its members.
On 19 October 2008, through through the initiatives of Col. Locloc Juan, Cenon Japay, Borming Modanza, Daday Castro, Gigie Reyes, Zimm Mosende, Brando Juan, Eddie Mojar, Lolong Calang, and this blogger, Mainitnons in Metro Manila and as far as Bulacan, Laguna and Cavite flocked to Mano Cenon's house and assembled to rebuild the new Danaw in the megapolis. (for pictures and more details pls. see Zimm's Pijanga' blog article on the event:http://pidjanga.blogspot.com/2008/10/kasama-ka-board-members.html#links)
Yesterday, the Board held an emergency meeting. For this blogger, it was not just a business meeting but a learning session on his maternal roots, heritage and the Danaw's ecosystem.
Mano Borming's animated recollection of the bilabid (mangrove forest) of Lake Mainit
was like Al Gore's An Inconvenient Truth environmental documentary.
He reminisced how the diversity of endemic fauna and flora species once thrived in the lake.
"Sa bilabid mingtubo an mga bansilay, lanipao, susot, gitan-og, catmon, puyangi, hagashas sanan iban pa na mga kahoy. Didto sab nagtago an mga buaja..." said Mano Borming.
He also mentioned the endemic fish and other water species: bakang, kayambuway, and pangi.
He, Mano Locloc and Mana Gigi remembered how a flock of gamaws (wild ducks) flying above would cause temporary darkness in the lungsod proper.
"Iton mga kasili mugawas man ton sa Danaw sa malajo na mga lugar pero mubalik ra sab ..." quipped Mano Borming.
Maybe it is also true to us children of the Lake. Our rebuilding of the virtual danaw is our way of giving back the blessings of the Lake...
Wednesday, October 22, 2008
Kinauyokan nan Surigaonon
An kabujong amo ran nan mga bayod sa Siargao.
Pero an kahilom amo ra nan Danaw sa Mainit
An kahambog amo ra nan buyawan nan Placer
Pero an pagkamapahi-ubsanon mas malayom pa sa kantil nan Philippine Deep
Isahay masipogon pa sa Isla nan Basul
Pero an kaisog wayay talawan sa hikot.
An kalabha amo ra nan buaja sa Numancia
Pero an pagkamahigugmaon amo ra nan katam-is nan sayongsong.
Malipa an mga siki paglibod para makapangita lamang nan karajawan
Pero an pagmakatinud-anon matin-aw pa sa tubig nan Parang-parang
May mga pipila na hingayo sa gahom
Pero an kadaghanan an karajaw amo ra nan suyog na wayay pag-undang.
(my contribution to a survey of the essence of Surigaonon on http://www.surigaocity.gov.ph/forums/index.php/topic,400.0.html )
Pero an kahilom amo ra nan Danaw sa Mainit
An kahambog amo ra nan buyawan nan Placer
Pero an pagkamapahi-ubsanon mas malayom pa sa kantil nan Philippine Deep
Isahay masipogon pa sa Isla nan Basul
Pero an kaisog wayay talawan sa hikot.
An kalabha amo ra nan buaja sa Numancia
Pero an pagkamahigugmaon amo ra nan katam-is nan sayongsong.
Malipa an mga siki paglibod para makapangita lamang nan karajawan
Pero an pagmakatinud-anon matin-aw pa sa tubig nan Parang-parang
May mga pipila na hingayo sa gahom
Pero an kadaghanan an karajaw amo ra nan suyog na wayay pag-undang.
(my contribution to a survey of the essence of Surigaonon on http://www.surigaocity.gov.ph/forums/index.php/topic,400.0.html )
Saturday, October 4, 2008
Surigaonon Earth-friendly Bikers Website
Let's welcome another Surigaonon website:
www.bikers-surigao.ning.com
In the midst of global warming and unstable oil prices, it's a great contribution to the Net, particulary, the Surigaonon Netizens.
Na hala, padajon pag banjak para sa ato Kalibutan!
www.bikers-surigao.ning.com
In the midst of global warming and unstable oil prices, it's a great contribution to the Net, particulary, the Surigaonon Netizens.
Na hala, padajon pag banjak para sa ato Kalibutan!
Brewing up ideas for Surigao
Aside from the corn coffee below, what has made my adrenaline rushing again is my "kukabildo" with other Surigaonons (Steve Egay of Gigaquit Civic Club, Rudy Cubillan & Lando Paitan of Del Carmen Surigao Norte Welfare Association, and Lolong Calang of Kahugpongan nan mga Mainitnon sa Manila). That aphrodisiac power of kinilaw might have made us longed for anything Surigaonon or Sinurigao. From dreaming of having a Surigaonon Bible to having a true-blue Surigaonon national leader, ideas for Surigao were gushing out from our brains that we decided to organize a sort of regular Surigaonon forum in Metro Manila.
Hopefully, it would not be another ambitious effort to group Surigaonon associations. Rather, it would be a kind of coffee or beer fellowship of Surigaonons talking in sinurigao and brewing up ideas for Surigao.
Hopefully, it would not be another ambitious effort to group Surigaonon associations. Rather, it would be a kind of coffee or beer fellowship of Surigaonons talking in sinurigao and brewing up ideas for Surigao.
Friday, September 19, 2008
Our Lord's Prayer in Mamanwa
Agon papangamozo mazo maglaong kamo nga
Ama nami nga nagahela daked ka langit,
labaw gazed ya kanmong ngaran.
Harian mo kami dini ka kalibotan.
Tomanen mo isab ya kanmong naazakan dini ka kalibotan singed ka pagtoman mo daked ka kanmong hel-anan.
Tagan mo kami komang aldaw ka kinahanglan nami nga pagkaen.
Pasaylohon mo ya kanaming mga sala singed ka pagpasaylo nami ka mga nakasala kanami.
Ipaaro mo kanami ya magtintalay daw ya mga maonga.
Ani ini ya inhaodan mazo ka pagpangamozo ka Ama daked ka langit.
source:
http://www.christusrex.org/www1/pater/JPN-mamanwa.html
Ama nami nga nagahela daked ka langit,
labaw gazed ya kanmong ngaran.
Harian mo kami dini ka kalibotan.
Tomanen mo isab ya kanmong naazakan dini ka kalibotan singed ka pagtoman mo daked ka kanmong hel-anan.
Tagan mo kami komang aldaw ka kinahanglan nami nga pagkaen.
Pasaylohon mo ya kanaming mga sala singed ka pagpasaylo nami ka mga nakasala kanami.
Ipaaro mo kanami ya magtintalay daw ya mga maonga.
Ani ini ya inhaodan mazo ka pagpangamozo ka Ama daked ka langit.
source:
http://www.christusrex.org/www1/pater/JPN-mamanwa.html
Wednesday, August 27, 2008
Sinurigao
Let's welcome a new Surigaonon blog (http://sinurigao.wordpress.com) According to Steve Egay of Gigaquit, Surigao del Norte, the blog is intended to promote the Surigaonon language:
"An katujoan nan ini na blogsite an panghinaot na dili mawaya an sinultihan Sinurigao, daya paningkamot na ini mousbong hinoon."
Congrats Steve!
"An katujoan nan ini na blogsite an panghinaot na dili mawaya an sinultihan Sinurigao, daya paningkamot na ini mousbong hinoon."
Congrats Steve!
Monday, April 28, 2008
Tuesday, April 22, 2008
Sunday, April 20, 2008
SIKAD PARA SA KALIBUTAN: EARTH DAY IN SURIGAO CITY
Bisikleta para sa Ikaayong-lawas, Kinaiyahan, Ekonomiya ug Repormang Sosyal (BIKERS)
Pamahayag para sa Earth Day 2008
Kami, mga Surigaonong nagbisikleta, nakighiusa sa kalibutan sa pagsaulog sa Earth Day 2008. Tukma ang selebrasyon labina sa kahimtang sa atong planeta karon. Kami nagtuo nga ang atong pagsalig sa mga sakyanang de-motor nagpasamot, o dili man maoy hinungdan, sa mga problemang panglawas, ekonomiya, ekolohiya, ug geopolitical. Sama sa:
Sakit ug Aksidenteng Makamatay
Ang gitawag nga mga “lifestyle diseases” sama sa diabetes ug sakit sa kasing-kasing tungod sa kakulang sa ehersisyo maoy kasagarang sakit sa mga tawong nag-kotse o motorsiklo kada adlaw. Ang makahilong aso nga gibuga sa ilang mga sakyanan nakabiktima usab sa ubang tawo nga nasakit sa kanser ug sakit sa baga. Makamatay usab ang kakusgon niini nga mga sakyanan: 80% sa mga fatal accidents tungod sa motorsiklo, sama sa nanghitabo dinhi sa Surigao.
Paglapad sa Siyudad (Urban Sprawl)
Ang pagdaghan sa populasyon ug sa mga sakyanang de-motor, nagpugos sa siyudad pag-palapad sa mga kadalanan ug pag-konberter sa mga kayutaan ngadto sa mga suburban residential lands. Naka-apekto kini sa kinaiyahan og sa produksyon sa pagkaon.
Krisis sa Ekonomiya
Ang presyo sa gasolina niabot na sa hilabihang kata-as nga lebel sugod nga ang presyo sa krudo nikabat sa $100/barrel niadtong Pebrero ning tuiga. Tungod niini, ang presyo sa adlaw-adlaw na palaliton paspas ug grabe ang pagtaas. Bugas, pan, karne, bayad sa tubig ug suga, pati na pletehan.- tanan nga atong gikinahanglan kalit nagmahal!
Pagkahurot sa Supply sa Lana
Ngano ang presyo sa lana padayong misaka? Sulti sa mga eksperto, kini tungod kay ang supply sa lana nga usa ka non-renewable fossil fuel hapit na mahurot. Sa librong The End of Oil (Barnes & Noble, 2005), si Paul Roberts nagtagna nga sulod sa 30 ka tuig ang mga reserba sa lana sa tibuok kalibutan mahurot na. Pero bisan ang lana nagkagamay na ang supply, ang panginahanglanon nagkataas, tungod kay ang mga dagkong nasod sa China ug India nga karon nakatagamtam sa pag uswag sa ekonomiya – ang daghang lumulupyo ning mga nasura nga kaniadto nagbiseklita karon namalit na ug sakyanan. Ang grabe nga panginahanglanon gikan ning mga dagkong nasod maoy magpadali sa pagkahurot sa supply sa lana.
Giyera tungod sa Lana
Ang kakulang sa supply sa lana usa ka hinungdan sa giyera. Ang giyera karon sa Iraq, klarong giyera sa mga nasud nga nagsalig sa mga sakyanang de-gasolina. Gani ang kasamok sa supply sa lana pwedeng makasugod sa World War III.
Pagkaon vs. Fuel
Ang bio-fuels kaha, sama sa ethanol gikan sa mais ug tubo, makasulbad sa problema? Ingnon nato kaya nila matubag ang panginahanglanon sa lana, pero unsa kaha ang epekto niini? Daghang yuta ang makonberter gikan sa tamnanan ug pagkaon ngadto sa mga tanom nga makahatag ug bio-fuel – kini makadugang sa problema kay siguradong ang presyo sa pagkaon mutaas pag-ayo!
Pagkausab sa Klima
Ang sakyanang de-motor nagabuga ug greenhouse gases nga maoy hinungdan sa global warming o hilabihang pag-init sa kalibutan. Ang pag-init sa kalibutan maoy hinungdan sa pagbag-o sa atong klima. Ang gitawag nga La Niña phenomenon maoy nagdala sa unang bagyo ning panahon sa tag-init. Ang mga siyentipiko nag alarma na: tungod sa pagbag-o sa klima, kita mangandam sa mas kusog, daghan pa nga nga super typhoons. Ug dugang pa, ang grabe katugnaw, dugay nga huyaw ug mga heat waves sa ubang parte sa kalibutan.
Dugang pa niini, ang temperature sa kalibutan maoy hinungdan sa pag-evolve sa mga mikrobyo. Ang DOH nagpahibalo nga ang mga kaso sa dengue sa nasod nisaka sa 16% ug musaka pa tungod sa pagbag-o sa klima.
Pinaka grabe, kun atong pasagdan ang padayon nga pag-init sa kalibutan nga maoy mohilis sa polar ice-sheets, sama sa Greenland, moresulta kini sa pagtaas sa lebel sa dagat hangtod sa 23 feet! Ang mga siyudad sa kilid sa dagat pareha sa Surigao City matabunan sa tubig, sama sa sitwasyon sa wala nay lupa nga planeta sa salidang Waterworld.
Unsay atong Mahimo?
Samtang ang atong gipanghisgutang isyu pangtibuok kalibutan, puwede kitang molihuk tabang dinhi sa atong lugar ug kaugalingon. Tungod kay ang grabe nga paggamit sa sakyanan dako nga parte sa gipanghisgutang problema, sa atong pagsakay paingon ug pabalik sa trabaho o eskwelahan kita makahimo ug kabag-uhan. Maglakaw kun duol ra ang adtoan. Mosakay sa pampublikong sakyanan. Kunhuran ang paggamit sa inyong sakyanang de-motor. Sa gobyerno, HUGOT NGA I-PATUMAN ANG CLEAN AIR LAW, LABI NA ANG EMISSION TESTING. Ug kun gusto nimo healthy, daginot, non-polluting ug makalingaw nga pagbiyahe: MAGBISIKLETA!
Ang mga Biseklita dili lang sa dalan – sila ang dalan!
Ang pag-bisikleta daginot, Earth-friendly, ug non-lethal alternative sa atong pagsalig sa mga carbon-emitting and road-killing motor vehicles. Ang dalan sa malinawong kalibutan, economic independence, ikaayong lawas, siyudad nga maayong puy-an ug ecological wellness sa planetang Earth atong maagi pina-agi sa pagbisikleta. Kami nag-awhag sa tanang Surigaonon nga mo-apil sa among kawsa. Karong Earth Day ug sa tanang adlaw, MAGSAKAY NA TA UG BISIKLETA! (Palihug ipabasa sa uban) 22 April 2008 EARTH DAY
Pamahayag para sa Earth Day 2008
Kami, mga Surigaonong nagbisikleta, nakighiusa sa kalibutan sa pagsaulog sa Earth Day 2008. Tukma ang selebrasyon labina sa kahimtang sa atong planeta karon. Kami nagtuo nga ang atong pagsalig sa mga sakyanang de-motor nagpasamot, o dili man maoy hinungdan, sa mga problemang panglawas, ekonomiya, ekolohiya, ug geopolitical. Sama sa:
Sakit ug Aksidenteng Makamatay
Ang gitawag nga mga “lifestyle diseases” sama sa diabetes ug sakit sa kasing-kasing tungod sa kakulang sa ehersisyo maoy kasagarang sakit sa mga tawong nag-kotse o motorsiklo kada adlaw. Ang makahilong aso nga gibuga sa ilang mga sakyanan nakabiktima usab sa ubang tawo nga nasakit sa kanser ug sakit sa baga. Makamatay usab ang kakusgon niini nga mga sakyanan: 80% sa mga fatal accidents tungod sa motorsiklo, sama sa nanghitabo dinhi sa Surigao.
Paglapad sa Siyudad (Urban Sprawl)
Ang pagdaghan sa populasyon ug sa mga sakyanang de-motor, nagpugos sa siyudad pag-palapad sa mga kadalanan ug pag-konberter sa mga kayutaan ngadto sa mga suburban residential lands. Naka-apekto kini sa kinaiyahan og sa produksyon sa pagkaon.
Krisis sa Ekonomiya
Ang presyo sa gasolina niabot na sa hilabihang kata-as nga lebel sugod nga ang presyo sa krudo nikabat sa $100/barrel niadtong Pebrero ning tuiga. Tungod niini, ang presyo sa adlaw-adlaw na palaliton paspas ug grabe ang pagtaas. Bugas, pan, karne, bayad sa tubig ug suga, pati na pletehan.- tanan nga atong gikinahanglan kalit nagmahal!
Pagkahurot sa Supply sa Lana
Ngano ang presyo sa lana padayong misaka? Sulti sa mga eksperto, kini tungod kay ang supply sa lana nga usa ka non-renewable fossil fuel hapit na mahurot. Sa librong The End of Oil (Barnes & Noble, 2005), si Paul Roberts nagtagna nga sulod sa 30 ka tuig ang mga reserba sa lana sa tibuok kalibutan mahurot na. Pero bisan ang lana nagkagamay na ang supply, ang panginahanglanon nagkataas, tungod kay ang mga dagkong nasod sa China ug India nga karon nakatagamtam sa pag uswag sa ekonomiya – ang daghang lumulupyo ning mga nasura nga kaniadto nagbiseklita karon namalit na ug sakyanan. Ang grabe nga panginahanglanon gikan ning mga dagkong nasod maoy magpadali sa pagkahurot sa supply sa lana.
Giyera tungod sa Lana
Ang kakulang sa supply sa lana usa ka hinungdan sa giyera. Ang giyera karon sa Iraq, klarong giyera sa mga nasud nga nagsalig sa mga sakyanang de-gasolina. Gani ang kasamok sa supply sa lana pwedeng makasugod sa World War III.
Pagkaon vs. Fuel
Ang bio-fuels kaha, sama sa ethanol gikan sa mais ug tubo, makasulbad sa problema? Ingnon nato kaya nila matubag ang panginahanglanon sa lana, pero unsa kaha ang epekto niini? Daghang yuta ang makonberter gikan sa tamnanan ug pagkaon ngadto sa mga tanom nga makahatag ug bio-fuel – kini makadugang sa problema kay siguradong ang presyo sa pagkaon mutaas pag-ayo!
Pagkausab sa Klima
Ang sakyanang de-motor nagabuga ug greenhouse gases nga maoy hinungdan sa global warming o hilabihang pag-init sa kalibutan. Ang pag-init sa kalibutan maoy hinungdan sa pagbag-o sa atong klima. Ang gitawag nga La Niña phenomenon maoy nagdala sa unang bagyo ning panahon sa tag-init. Ang mga siyentipiko nag alarma na: tungod sa pagbag-o sa klima, kita mangandam sa mas kusog, daghan pa nga nga super typhoons. Ug dugang pa, ang grabe katugnaw, dugay nga huyaw ug mga heat waves sa ubang parte sa kalibutan.
Dugang pa niini, ang temperature sa kalibutan maoy hinungdan sa pag-evolve sa mga mikrobyo. Ang DOH nagpahibalo nga ang mga kaso sa dengue sa nasod nisaka sa 16% ug musaka pa tungod sa pagbag-o sa klima.
Pinaka grabe, kun atong pasagdan ang padayon nga pag-init sa kalibutan nga maoy mohilis sa polar ice-sheets, sama sa Greenland, moresulta kini sa pagtaas sa lebel sa dagat hangtod sa 23 feet! Ang mga siyudad sa kilid sa dagat pareha sa Surigao City matabunan sa tubig, sama sa sitwasyon sa wala nay lupa nga planeta sa salidang Waterworld.
Unsay atong Mahimo?
Samtang ang atong gipanghisgutang isyu pangtibuok kalibutan, puwede kitang molihuk tabang dinhi sa atong lugar ug kaugalingon. Tungod kay ang grabe nga paggamit sa sakyanan dako nga parte sa gipanghisgutang problema, sa atong pagsakay paingon ug pabalik sa trabaho o eskwelahan kita makahimo ug kabag-uhan. Maglakaw kun duol ra ang adtoan. Mosakay sa pampublikong sakyanan. Kunhuran ang paggamit sa inyong sakyanang de-motor. Sa gobyerno, HUGOT NGA I-PATUMAN ANG CLEAN AIR LAW, LABI NA ANG EMISSION TESTING. Ug kun gusto nimo healthy, daginot, non-polluting ug makalingaw nga pagbiyahe: MAGBISIKLETA!
Ang mga Biseklita dili lang sa dalan – sila ang dalan!
Ang pag-bisikleta daginot, Earth-friendly, ug non-lethal alternative sa atong pagsalig sa mga carbon-emitting and road-killing motor vehicles. Ang dalan sa malinawong kalibutan, economic independence, ikaayong lawas, siyudad nga maayong puy-an ug ecological wellness sa planetang Earth atong maagi pina-agi sa pagbisikleta. Kami nag-awhag sa tanang Surigaonon nga mo-apil sa among kawsa. Karong Earth Day ug sa tanang adlaw, MAGSAKAY NA TA UG BISIKLETA! (Palihug ipabasa sa uban) 22 April 2008 EARTH DAY
Thursday, February 21, 2008
Tuesday, February 19, 2008
Tuesday, January 15, 2008
Dajong-the supplement of this blog
Collective Act, Sharing Goodness
Dajong- the Surigaonon word for collective action for one's or public welfare. It's Tagalog equivalent is "bayanihan" or "damayan." Or "pagtinabangay" or "tambayayongay" or 'dayong" in Visayan.
Dajong implies partnership or collectivity. It is best exemplified when friends, neighbors or relatives will help one in transferring his "nipa hut" to another place. They plan together. They act together in bearing the weight of the nipa hut to its destined place.
To aspire for development, we need to revive the spirit of dajong.
Thus, this dajong.blogspot is dedicated to document and to tell the act of dajong as well as to promote the spirit of dajong.
This will supplement my other blogspot- karajawan which I will focus on intellectual and literary discussions involving the Surigaonon- their History and Destiny.
Dajong- the Surigaonon word for collective action for one's or public welfare. It's Tagalog equivalent is "bayanihan" or "damayan." Or "pagtinabangay" or "tambayayongay" or 'dayong" in Visayan.
Dajong implies partnership or collectivity. It is best exemplified when friends, neighbors or relatives will help one in transferring his "nipa hut" to another place. They plan together. They act together in bearing the weight of the nipa hut to its destined place.
To aspire for development, we need to revive the spirit of dajong.
Thus, this dajong.blogspot is dedicated to document and to tell the act of dajong as well as to promote the spirit of dajong.
This will supplement my other blogspot- karajawan which I will focus on intellectual and literary discussions involving the Surigaonon- their History and Destiny.
Subscribe to:
Posts (Atom)
