An Surigaonon, an karajaw nan iton
Gani an ija pagkamahipa-ubsanon
Gipahimuslan nan mga hingayo sa gahom
An matinabangon na si Rajah Siagu
Gihigaya an mga bisita
Blood Compact ni Legazpi sanan Humabon
Ija gipahigayon
Jatis! Sa kadugay baja hinay-hinay
Ato mga katiguyangan gipamatay
Pero bantay kamo kay
Maisog an mga Surigaonon
Di mutalaw an mga taga-Siargao
Sa mga pirata na mga langyaw
An mga Katsila nakatilaw
Nan kahait nan mga sundang
An Commandacia gibija-an
Sa Espanya ngadto mijagan
Kay ming-abot an mga nag-rebolusyon
Na gipanguyohan nan mga
Gonzales na mga Gigaquitnon
An mga mananakop na mga Kano,
Sila gipangkayasan
Sa kaisog nila Mosende, Concepcion, Sison
Wayay undang an pagsulong
Nagginukdanay pasingod sa Danaw
Pero di magpalupig an mga Mainitnon
Girakrakan sa Magpayang an manmalupigon
An ila pandaug-daog sa Socorro
Gibaslan dajon, an mga puti gipantumba
Nan mga Kolurom
Pag-abot nan mga Sakang
Si Tahid nan Tubod an mipakgang
Sa mga pantamas-tamas sa ato katiguyangan
Maglisod si McArthur pagtugdang
Ija saad di unta matuman
Kay kun waya an mga mata nan mga Dinagatnon
An giyera nan Surigao Strait di nagmadaugon
Tapos na unta an giyera,
Pilipinas republika na
An Surigao na unay ra
Gihimo nan duha
Waya na an diktadura,
Si Erap napaiwat na
An Surigao natuyo na
Mga langyaw mingbalik
Dagko na mga bayod
Sa Siargao giduyod,
An mabuyawanon na mga bukid
Sa Placer, sa Claver gikumkom
An buotan na mga Surigaonon
Migakos sa ila dajon
An mga buyawan, mga puti na baybay
Nalampornas hinuon
Muabante kuno, mupadajon daw
Kampanya nan mga pulitiko
Rebulusyon gihapon
Singghit na mga Wayhon
Pero kadaghanan sa mga Surigaonon
Nagtuwaw sa kawad-on
Ila mga kayag pamaliton, hadlokon
Nan mga hingayo sa gahom
Surigaonon, hingas na!
An ato karajaw ibalik ta,
An karajawan isabwag na!
Thursday, May 21, 2009
Wednesday, April 8, 2009
Justice for Defenders of Parang-parang!
An miagi na buyan, nakabasa ako nan mayaot na balita sa http://www.surigaocity.gov.ph/forums/index.php/topic,588.0.html,
amo ini:
------
Topic Name: Parangparang Watershed Reply #10 on: March 19, 2009, 02:50:45 pm
waterboy
Full Member
--------------------------------------------------------------------------------
another life was abruptly taken in the name of Parangparang.
Gary Salimbagat, a SMWD employee assigned in Parangparang for over 20 years, while doing the landscaping project of his barangay, was shot in cold blood by four young unknown individuals in front of his wife and neighbors yesterday at 2 pm. the assasins fled on foot towards the mountains of bgy mati. he was 48.------
An Parang-parang an tuburan nan tubig na ginainom sa Surigao City. An problema may mga "small-scale mining" sanan "illegal logging" sa lugar na naghatag nan peligro sa tubig. Peligro kay an pamiling makadaya nan "mercury." Makuyba kay an pagkahurot nan mga kahoy, makauga nan tuburan.
Kun timbangon nato, hamay mas mabug-at an karajawan nan mga Surigaonon na nagsalig sa tubig sa Parang-parang o an mga mamilingay sanan mga mantrosohay?
Amo na ginapaiwat an mga namilingay (miners) sanan mga mantrosohay. Nakay may mga mindapig sa mga namilingay sanan mga mantrosohay. Ginahadlok an mga forest rangers sa Parang-parang.
An miagi na duha ka tuig, gisaka sa DENR employees, iban nan mga pulis an Parang-parang, para paiwaton an mga mamilingay. Pag-uli nila, gi-sniper sila. Duha ka pulis, tumba dajon. Patay.
An miagi na buyan, si Gary Salimbagat, na taga-SMWD, an pinakabag-o na martyr para sa Parang-parang.
Unta dili makalimtan nan Surigao City Government, DENR sanan SMWD o kita mismo mga Surigaonon na pasindunggan an mga pulis sanan si Gary Salimbagat na napatay para malimpyo an Parang-Parang...
Unta an mga human rights organizations sanan church-based social action groups mukondena sa panghitabo kay an mga Surigaonon may katungod man na muinom nan malimpyo na tubig...
Ig-ampo nato na an ila kamatayon makapahinuktok, labaw na, makapaisog sa mga Surigaonon na mutindog para sa Parang-parang.
amo ini:
------
Topic Name: Parangparang Watershed Reply #10 on: March 19, 2009, 02:50:45 pm
waterboy
Full Member
--------------------------------------------------------------------------------
another life was abruptly taken in the name of Parangparang.
Gary Salimbagat, a SMWD employee assigned in Parangparang for over 20 years, while doing the landscaping project of his barangay, was shot in cold blood by four young unknown individuals in front of his wife and neighbors yesterday at 2 pm. the assasins fled on foot towards the mountains of bgy mati. he was 48.------
An Parang-parang an tuburan nan tubig na ginainom sa Surigao City. An problema may mga "small-scale mining" sanan "illegal logging" sa lugar na naghatag nan peligro sa tubig. Peligro kay an pamiling makadaya nan "mercury." Makuyba kay an pagkahurot nan mga kahoy, makauga nan tuburan.
Kun timbangon nato, hamay mas mabug-at an karajawan nan mga Surigaonon na nagsalig sa tubig sa Parang-parang o an mga mamilingay sanan mga mantrosohay?
Amo na ginapaiwat an mga namilingay (miners) sanan mga mantrosohay. Nakay may mga mindapig sa mga namilingay sanan mga mantrosohay. Ginahadlok an mga forest rangers sa Parang-parang.
An miagi na duha ka tuig, gisaka sa DENR employees, iban nan mga pulis an Parang-parang, para paiwaton an mga mamilingay. Pag-uli nila, gi-sniper sila. Duha ka pulis, tumba dajon. Patay.
An miagi na buyan, si Gary Salimbagat, na taga-SMWD, an pinakabag-o na martyr para sa Parang-parang.
Unta dili makalimtan nan Surigao City Government, DENR sanan SMWD o kita mismo mga Surigaonon na pasindunggan an mga pulis sanan si Gary Salimbagat na napatay para malimpyo an Parang-Parang...
Unta an mga human rights organizations sanan church-based social action groups mukondena sa panghitabo kay an mga Surigaonon may katungod man na muinom nan malimpyo na tubig...
Ig-ampo nato na an ila kamatayon makapahinuktok, labaw na, makapaisog sa mga Surigaonon na mutindog para sa Parang-parang.
Sunday, February 15, 2009
HADKAN
Hadkan ko kaw
Ajaw ako lamparuha
Kay tininuod ini
An ako pagbati maputli
Hadki sab ako
Kun nayujag kaw sa ako
Ajaw kasipog
Kay imo iton katungod
Dali iban
Mukadto kita
Sa mangitngit na dapit
Na wayay makakita
Iwagan nato
An kadugyom
Nan pagkayujag
Na nagsiga-siga.
Ajaw ako lamparuha
Kay tininuod ini
An ako pagbati maputli
Hadki sab ako
Kun nayujag kaw sa ako
Ajaw kasipog
Kay imo iton katungod
Dali iban
Mukadto kita
Sa mangitngit na dapit
Na wayay makakita
Iwagan nato
An kadugyom
Nan pagkayujag
Na nagsiga-siga.
Wednesday, November 12, 2008
Makabayong na Wayong
Makabayong an Wayong
Makabayong an wayong
Nan Surigaonon na babaje
Makayujag an kataghom
Nan mga bawog na pilok
Sa mga mata na mapahiyumon
Kay bunga man ini
Nan mga magana na talan-awon
Sa baybay sa Mabua, sa isla nan Sagisi,
O kabilin sa kabuotan nan mga katiguyangan
Isa si Tiya Asay na jaganan nan mga magpatabang
Makabayong an wayong
Nan Surigaonon na kilong
Makahadlok an nagsiga
Na mga mata
Mahait pa sa sundang kun may hikot
Kay nagjagan sa ugat
An mga maisog na dugo
Ni Siagu, Simon,
Wenceslao, Adriano,
Ni Tahid ngadto kan Penduko
Pero an katam-is ni Babaje
Makahilis sa maisog na Layaki
Amo ran nan paghayok nan Danaw sanan Dagat
Na pag makita-an sa Tamulayag
Makabayong sa kalipay
Kay an karajaw kun tan-awon.
Makabayong an wayong
Nan Surigaonon na babaje
Makayujag an kataghom
Nan mga bawog na pilok
Sa mga mata na mapahiyumon
Kay bunga man ini
Nan mga magana na talan-awon
Sa baybay sa Mabua, sa isla nan Sagisi,
O kabilin sa kabuotan nan mga katiguyangan
Isa si Tiya Asay na jaganan nan mga magpatabang
Makabayong an wayong
Nan Surigaonon na kilong
Makahadlok an nagsiga
Na mga mata
Mahait pa sa sundang kun may hikot
Kay nagjagan sa ugat
An mga maisog na dugo
Ni Siagu, Simon,
Wenceslao, Adriano,
Ni Tahid ngadto kan Penduko
Pero an katam-is ni Babaje
Makahilis sa maisog na Layaki
Amo ran nan paghayok nan Danaw sanan Dagat
Na pag makita-an sa Tamulayag
Makabayong sa kalipay
Kay an karajaw kun tan-awon.
Monday, November 3, 2008
SURIGAONON FIRST!
Quote from: viper_viola on October 30, 2008, 05:28:47 pm, surigaocityforum:
"BUTUAN--Four barges, each carrying 1,000 tons of nickel-rich soil, leave Agusan del Norte frequently to transport raw quarried land to mainland China. Locals would joke that in a few years, there will be another Tubay in China.
Tubay is a municipality in Agusan del Norte where the San Roque Metals Inc (SRMI) is currently conducting mining operations for low-grade nickel and iron. Instead of shipping these ores, tons of quarried land from the nearby mountain is sold to other Asian countries like China and Korea.
The literal shipping of Philippine soil has been in practice not just in Tubay but in other mining sites in Caraga since the mining boom in 2006. Caraga, otherwise known as Region 13, is composed of five provinces: Agusan del Sur, Agusan del Norte, Surigao del Norte, Surigao del Sur, and Dinagat Islands.
xxx
Constructing processing plants could permanently remove Caraga in the list. Surigao City, considered the most developed city in region 13, is already negotiating with the Philippine Nickel Corporation (PHILNICO) for the construction of a processing plant in Nonoc Island, a former mining site.
SRMI, a Filipino-owned company, also plans to put up a processing plant in Tubay to upgrade the value of the ores mined in their area. As of the moment, they can only sell to China and sometimes, Korea.
Nickel is used to make computers, laptops, cell phones, utensils, and cars."
xxx
If we really want to fully realized the advantages of mining, let's not be contented with the mere extraction and exportation of the ores abroad.
The observation in the quoted news confirms that more employment will be created if processing plants are also set up here.
More jobs will be created if refinery and end-product production plants for computers, laptops, cellphones, utensils and cars are also established.
I may sound idealistic, but I am hopeful that someday Pinoys and Surigaonon would reclaim what they deserve.
Filipino First! Surigaonon First!
Kun di kita mudamgo, simay mudamgo para sa ato? Kun di kita muhingas, simay muhingas para sa ato?
Kun dili kuman, kun-o man?
"BUTUAN--Four barges, each carrying 1,000 tons of nickel-rich soil, leave Agusan del Norte frequently to transport raw quarried land to mainland China. Locals would joke that in a few years, there will be another Tubay in China.
Tubay is a municipality in Agusan del Norte where the San Roque Metals Inc (SRMI) is currently conducting mining operations for low-grade nickel and iron. Instead of shipping these ores, tons of quarried land from the nearby mountain is sold to other Asian countries like China and Korea.
The literal shipping of Philippine soil has been in practice not just in Tubay but in other mining sites in Caraga since the mining boom in 2006. Caraga, otherwise known as Region 13, is composed of five provinces: Agusan del Sur, Agusan del Norte, Surigao del Norte, Surigao del Sur, and Dinagat Islands.
xxx
Constructing processing plants could permanently remove Caraga in the list. Surigao City, considered the most developed city in region 13, is already negotiating with the Philippine Nickel Corporation (PHILNICO) for the construction of a processing plant in Nonoc Island, a former mining site.
SRMI, a Filipino-owned company, also plans to put up a processing plant in Tubay to upgrade the value of the ores mined in their area. As of the moment, they can only sell to China and sometimes, Korea.
Nickel is used to make computers, laptops, cell phones, utensils, and cars."
xxx
If we really want to fully realized the advantages of mining, let's not be contented with the mere extraction and exportation of the ores abroad.
The observation in the quoted news confirms that more employment will be created if processing plants are also set up here.
More jobs will be created if refinery and end-product production plants for computers, laptops, cellphones, utensils and cars are also established.
I may sound idealistic, but I am hopeful that someday Pinoys and Surigaonon would reclaim what they deserve.
Filipino First! Surigaonon First!
Kun di kita mudamgo, simay mudamgo para sa ato? Kun di kita muhingas, simay muhingas para sa ato?
Kun dili kuman, kun-o man?
Saturday, October 25, 2008
PANON NAN MGA PIJANGA
"Ajaw pagsalig bansilay sa imo pagkapiskay kay kun di ka dutlan sa wasay, an bukbok o anay an mupatay."
-Minainitnon proverb (according to Mano Borming Modanza)
Such word of wisdom seemed to reflect the inactivity of the oldest Surigaonon in Metro Manila: Kahugpongan ng mga Mainitnon sa Manila (KASAMA)founded in 1971. For varied reasons, which mainly, due to lack of active cooperation of the members, KASAMA became dormant and eventually ceased to hold the same passion natural among its members.
On 19 October 2008, through through the initiatives of Col. Locloc Juan, Cenon Japay, Borming Modanza, Daday Castro, Gigie Reyes, Zimm Mosende, Brando Juan, Eddie Mojar, Lolong Calang, and this blogger, Mainitnons in Metro Manila and as far as Bulacan, Laguna and Cavite flocked to Mano Cenon's house and assembled to rebuild the new Danaw in the megapolis. (for pictures and more details pls. see Zimm's Pijanga' blog article on the event:http://pidjanga.blogspot.com/2008/10/kasama-ka-board-members.html#links)
Yesterday, the Board held an emergency meeting. For this blogger, it was not just a business meeting but a learning session on his maternal roots, heritage and the Danaw's ecosystem.
Mano Borming's animated recollection of the bilabid (mangrove forest) of Lake Mainit
was like Al Gore's An Inconvenient Truth environmental documentary.
He reminisced how the diversity of endemic fauna and flora species once thrived in the lake.
"Sa bilabid mingtubo an mga bansilay, lanipao, susot, gitan-og, catmon, puyangi, hagashas sanan iban pa na mga kahoy. Didto sab nagtago an mga buaja..." said Mano Borming.
He also mentioned the endemic fish and other water species: bakang, kayambuway, and pangi.
He, Mano Locloc and Mana Gigi remembered how a flock of gamaws (wild ducks) flying above would cause temporary darkness in the lungsod proper.
"Iton mga kasili mugawas man ton sa Danaw sa malajo na mga lugar pero mubalik ra sab ..." quipped Mano Borming.
Maybe it is also true to us children of the Lake. Our rebuilding of the virtual danaw is our way of giving back the blessings of the Lake...
-Minainitnon proverb (according to Mano Borming Modanza)
Such word of wisdom seemed to reflect the inactivity of the oldest Surigaonon in Metro Manila: Kahugpongan ng mga Mainitnon sa Manila (KASAMA)founded in 1971. For varied reasons, which mainly, due to lack of active cooperation of the members, KASAMA became dormant and eventually ceased to hold the same passion natural among its members.
On 19 October 2008, through through the initiatives of Col. Locloc Juan, Cenon Japay, Borming Modanza, Daday Castro, Gigie Reyes, Zimm Mosende, Brando Juan, Eddie Mojar, Lolong Calang, and this blogger, Mainitnons in Metro Manila and as far as Bulacan, Laguna and Cavite flocked to Mano Cenon's house and assembled to rebuild the new Danaw in the megapolis. (for pictures and more details pls. see Zimm's Pijanga' blog article on the event:http://pidjanga.blogspot.com/2008/10/kasama-ka-board-members.html#links)
Yesterday, the Board held an emergency meeting. For this blogger, it was not just a business meeting but a learning session on his maternal roots, heritage and the Danaw's ecosystem.
Mano Borming's animated recollection of the bilabid (mangrove forest) of Lake Mainit
was like Al Gore's An Inconvenient Truth environmental documentary.
He reminisced how the diversity of endemic fauna and flora species once thrived in the lake.
"Sa bilabid mingtubo an mga bansilay, lanipao, susot, gitan-og, catmon, puyangi, hagashas sanan iban pa na mga kahoy. Didto sab nagtago an mga buaja..." said Mano Borming.
He also mentioned the endemic fish and other water species: bakang, kayambuway, and pangi.
He, Mano Locloc and Mana Gigi remembered how a flock of gamaws (wild ducks) flying above would cause temporary darkness in the lungsod proper.
"Iton mga kasili mugawas man ton sa Danaw sa malajo na mga lugar pero mubalik ra sab ..." quipped Mano Borming.
Maybe it is also true to us children of the Lake. Our rebuilding of the virtual danaw is our way of giving back the blessings of the Lake...
Wednesday, October 22, 2008
Kinauyokan nan Surigaonon
An kabujong amo ran nan mga bayod sa Siargao.
Pero an kahilom amo ra nan Danaw sa Mainit
An kahambog amo ra nan buyawan nan Placer
Pero an pagkamapahi-ubsanon mas malayom pa sa kantil nan Philippine Deep
Isahay masipogon pa sa Isla nan Basul
Pero an kaisog wayay talawan sa hikot.
An kalabha amo ra nan buaja sa Numancia
Pero an pagkamahigugmaon amo ra nan katam-is nan sayongsong.
Malipa an mga siki paglibod para makapangita lamang nan karajawan
Pero an pagmakatinud-anon matin-aw pa sa tubig nan Parang-parang
May mga pipila na hingayo sa gahom
Pero an kadaghanan an karajaw amo ra nan suyog na wayay pag-undang.
(my contribution to a survey of the essence of Surigaonon on http://www.surigaocity.gov.ph/forums/index.php/topic,400.0.html )
Pero an kahilom amo ra nan Danaw sa Mainit
An kahambog amo ra nan buyawan nan Placer
Pero an pagkamapahi-ubsanon mas malayom pa sa kantil nan Philippine Deep
Isahay masipogon pa sa Isla nan Basul
Pero an kaisog wayay talawan sa hikot.
An kalabha amo ra nan buaja sa Numancia
Pero an pagkamahigugmaon amo ra nan katam-is nan sayongsong.
Malipa an mga siki paglibod para makapangita lamang nan karajawan
Pero an pagmakatinud-anon matin-aw pa sa tubig nan Parang-parang
May mga pipila na hingayo sa gahom
Pero an kadaghanan an karajaw amo ra nan suyog na wayay pag-undang.
(my contribution to a survey of the essence of Surigaonon on http://www.surigaocity.gov.ph/forums/index.php/topic,400.0.html )
Subscribe to:
Posts (Atom)
